معامله با بچه نابالغ

س) از نظر شرعی، خرید و فروش و معامله با کودکان چه حکمی دارد؟

ج) معامله با بچه نابالغ باطل است؛ هرچند ممیّز بوده و با اذن ولیّ او باشد. مگر آنکه کالا از چیزهای کم‌ارزشی باشد که معامله آن برای بچه­‌ها متعارف است.

 یا اینکه بچه فقط واسطه‌­ای است که پول را به فروشنده و جنس را به خریدار می­‌رساند یا به عکس. 

 

  ولی و سرپرست شخص سفیه

س) اولیای تصرّف سفیه و سرپرست وی چه کسانی هستند؟

ج) اگر از دوران کودکی سفیه بوده و با همان حال بالغ شده ولایت بر او، برای پدر و جدّ پدری او یا وصیّ آنها است و اگر بعد از بلوغ، سفیه شده حاکم شرع ولی اوست. 

مفلس (ورشکسته) از نظر شرعی

س) مُفلِس (وَرشکسته) از نظر شرعی به چه کسی گفته می‌شود؟

ج) مفلس از نظر شرعی کسی است که اموال او به جز آنچه مورد نیاز و در شأن اوست، از قبیل مسکن، اتومبیل، لوازم منزل و... در حدّی نیست که بتواند بدهی­‌هایش را بپردازد و طلبکاران نیز به حاکم شرع شکایت کرده‌­اند و حاکم او را ورشکسته اعلام نموده و از تصرّف در اموالش منع کرده است. 

تهدید در انجام معامله

س) اگر شخص از طرف دیگری تهدید شود یا تحت فشار قرار گیرد، تا معامله­‌ای انجام دهد، آیا معامله او صحیح است؟

ج) اگر شخص از طرف دیگری تهدید شود، یا تحت فشار قرار گیرد تا معامله­‌ای کند و این شخص برای دفع ضرر یا حرج، این معامله را انجام ­دهد، چنین معامله­‌ای باطل است؛ مگر اینکه بعد از برداشته شدن اجبار و اکراه، اجازه آن را بدهد. این تهدید ممکن است در مورد وابستگان انسان یا اموال، آبرو و جان باشد و انسان به خاطر رفع تهدید، مجبور به پذیرش معامله شود. 

 اجبار در فروش

س) در بین مردم رایج است که می‌گویند مجبور شدم که فلان چیز را بفروشم، آیا چنین اجباری باعث باطل شدن معامله می‌شود؟

ج) جباری که باعث باطل شدن معامله می‌شود، اجباری است که با تهدید و تحت فشار بودن و مانند آن باشد نه آن معنایی که بین مردم رایج است.

خرید از اشخاص پول لازم

س) فروشنده به خاطر نیاز شدید مالی، راضی می‌شود طلا و جواهراتش را ارزان‌تر از قیمت واقعی بفروشد، آیا خرید طلا از چنین اشخاصی جایز است؟

ج) اضطرار از نظر فقهی ضرری به صحّت و نفوذ معامله که همراه با رضایت و طیب خاطر باشد، نمی‌زند؛ ولی از نظر اخلاقی و انسانی، بر طرف دیگر معامله واجب است که از شرایط به وجود آمده، برای شخص مضطرّ سوءاستفاده نکند.

فروش مال بدون رضایت مالک 

س) مالی بدون رضایت مالک فروخته شده است، اگر مالک بعد از اطلاع، به آن معامله اجازه دهد، کافی است؟ یا معامله انجام شده باطل است و باید معامله جدیدی انجام شود؟

ج) اگر مالک اصلی‌، معامله مذکور را اجازه دهد، معامله صحیح است.